,,Legenda o św. Aleksym" – plan wydarzeń: Apostrofa do Mesjasza. Prośba. Pobożność Eufamijana - właściciela wielkiego dworu. Zasiadanie rycerzy do stołu wraz ze swoim panem. Hojność i wspaniałe traktowanie dworzan. Przeznaczenie dla sierot i wdów trzech osobnych stołów. Zasiadanie pielgrzymów za czwartym stołem. Legenda o świętym Aleksym to średniowieczny utwór o charakterze hagiograficznym, wykorzystywany jako przykład dawnego języka polskiego. Najstarsza zapisana w Legenda o świętym Aleksym to utwór należący do hagiografii, czyli działu piśmiennictwa opisującego żywot świętych. Opowiada ona o losach średniowiecznego bohatera i cudach towarzyszących jego życiu. Tytułowy mężczyzna jest wzorcem ascety. Odbierał sobie przyjemności z życia, dobra, skazywał na cierpienie oraz umartwiał ciało. Legenda o św. Aleksym - Test. 1) Gdzie mieszkał Aleksy? a) W piwnicy b) W Rzymie c) W Argentynie 2) Kim był Aleksy? a) Bohater średniowiecznej legendy b) Lekarzem c) Zielarzem 3) Komu Aleksy rozdał swój majątek? a) Wujkowi b) Rodzicom c) Biednym 4) Kto zebrał się przy zmarłych? a) Babcia b) Papież, Cesarz, żona c) Ksiądz i dzieci 5 Legenda o świętym Aleksym pochodzi najprawdopodobniej z Syrii, z około V-VI w. Do Europy Zachodniej dotarła w X wieku, zaś Polska wersja pochodzi z około 1454 r. Święty Aleksy to jeden z ideałów osobowych propagowanych przez literaturę średniowieczną. Aleksy był potomkiem rzymskiego rodu książęcego. Od dzieciństwa dużo czasu poświęcał Bogu, przewyższał pobożnością Vay Nhanh Fast Money. Temat 17. Powtórzenie – Biblia i literatura antyku Uzyskam wiedzę o nieprzemijalnych postawach ludzkich, uniwersalnych wartościach i aktualnych motywach w Biblii i w literaturze antyku. Wykonam testy o literaturze antyku, mitach i Biblii. Na podstawie materiału ze strony przeczytaj o nieprzemijalnych postawach ludzkich, uniwersalnych wartościach i aktualnych motywach w Biblii i w literaturze antyku. Typ materiału: Tekst Spróbuj odpowiedzieć na pytania z zakresu literatury antyku (portal Typ materiału: Test, quiz, gra Wykonaj test sprawdzający wiedzę na temat mitów (portal Typ materiału: Test, quiz, gra Wykonaj test dotyczący wiedzy o Biblii i antyku, przeczytaj komentarze (portal Typ materiału: Test, quiz, gra Temat 18. Średniowiecze – wstęp do epoki Na podstawie lekcji z Epodręcznika i filmu, poznam ogólną charakterystykę epoki średniowiecza. Zapoznaj się z lekcją „Krótko o długiej epoce – średniowiecze” i wykonaj ćwiczenia. Typ materiału: Lekcja z Epodręcznika Zapoznaj się z lekcją „Średniowieczna zjednoczona Europa” i wykonaj ćwiczenia. Typ materiału: Lekcja z Epodręcznika Obejrzyj film na kanale Zaliczone na5! na YouTube dotyczący charakterystyki średniowiecza. Typ materiału: Materiał multimedialny Temat 19. Średniowiecze – filozofia Zapoznam się z ważnymi przedstawicielami filozofii średniowiecznej oraz dowiem się, na czym polegały ich najważniejsze idee. Zapoznaj się z lekcją „Filozofia i nauka w średniowieczu” i wykonaj ćwiczenia. Typ materiału: Lekcja z Epodręcznika Przeczytaj tekst na stronie dotyczący przedstawicieli filozofii średniowiecznej. Typ materiału: Tekst Zapoznaj się z wybranymi przez nauczyciela fragmentami „Wyznań” św. Augustyna. Typ materiału: Lektura szkolna Posłuchaj audycji Polskiego Radia „Naukowy zawrót głowy” z r. dotyczącą św. Augustyna z Hippony. Typ materiału: Materiał multimedialny Posłuchaj audycji Polskiego Radia „Naukowy zawrót głowy” z r. dotyczący św. Tomasza z Akwinu. Typ materiału: Materiał multimedialny Temat 20. Sztuka średniowiecza Poznam zagadnienia związane ze sztuką średniowiecza. Zapoznaj się z lekcją „Sztuka cenniejsza niż złoto” i wykonaj ćwiczenia. Typ materiału: Lekcja z Epodręcznika Obejrzyj film na kanale Muzeum Narodowe w Warszawie na YouTube dotyczący kolekcji sztuki średniowiecznej. Typ materiału: Materiał multimedialny Przeczytaj tekst ze strony dotyczący twórców sztuki średniowiecznej. Znajdź w internecie dzieła tych autorów. Typ materiału: Tekst Przeczytaj tekst ze strony dotyczący architektury średniowiecza. Typ materiału: Tekst Temat 21. „Bogurodzica” – najstarszy polski tekst poetycki Uzyskam wiedzę na temat „Bogurodzicy” – najstarszej pieśni religijnej. Zapoznam się także z rękopisem utworu z 1409 r. Zapoznaj się z lekcją „Bogurodzica – pieśń, która rozbrzmiewała pod Grunwaldem” i wykonaj ćwiczenia. Typ materiału: Lekcja z Epodręcznika Obejrzyj film na kanale Edudu Video na YouTube dotyczący „Bogurodzicy”. Typ materiału: Materiał multimedialny „Bogurodzica” – najstarsza pieśń religijna - scenariusz lekcji z portalu Typ materiału: Scenariusz zajęć Ciekawostka – obejrzyj rękopis „Bogurodzicy” z 1407 r. w bibliotece POLONA. Typ materiału: Źródło prawa, historyczne Temat 22. Dramat Maryi pod krzyżem… w „Lamencie świętokrzyskim” Poznam jedno z największych arcydzieł liryki średniowiecza „Lament świętokrzyski” i porównam kreację Matki Boskiej w tym utworze z „Bogurodzicą”. Zapoznaj się z lekcją „Dramat Maryi pod krzyżem…” i wykonaj ćwiczenia. Typ materiału: Lekcja z Epodręcznika Na czym polega szczególna wartość „Lamentu świętokrzyskiego”? Dowiedz się tego z materiału na stronie Typ materiału: Tekst Przeczytaj materiał na stornie dotyczący kompozycji utworu. Typ materiału: Tekst Obejrzyj film na kanale Edudu na YouTube dotyczący porównania kreacji Matki Boskiej w „Bogurodzicy” i „Lamencie świętokrzyskim”. Typ materiału: Materiał multimedialny Temat 23. „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” Dowiem się, jakie jest średniowieczne wyobrażenie śmierci oraz poznam motyw danse macabre na podstawie „Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”. Zapoznaj się z lekcją „Pamiętaj o śmierci. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” i wykonaj ćwiczenia. Typ materiału: Lekcja z Epodręcznika Średniowieczne wyobrażenie śmierci – „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią” – scenariusz lekcji z portalu Typ materiału: Scenariusz zajęć Przeczytaj tekst ze strony dot. motywu danse macabre w „Rozmowie mistrza Polikarpa ze Śmiercią”. Typ materiału: Tekst Obejrzyj film na kanale Akademia Lektur na YouTube dotyczący utworu „„Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią””. Typ materiału: Materiał multimedialny Temat 24. „Legenda o świętym Aleksym” Poznam i dokonam analizy utworu hagiograficznego „Legenda o świętym Aleksym”. Zapoznaj się z lekcją „Czy święty może być okrutny?” i wykonaj ćwiczenia. Typ materiału: Lekcja z Epodręcznika Przeczytaj tekst ze strony dotyczący „Legenda o św. Aleksym”. Typ materiału: Tekst Święty Aleksy średniowiecznym ideałem ascety – scenariusz lekcji z portalu Typ materiału: Scenariusz zajęć Legenda o św. Aleksym jako przykład literatury hagiograficznej – scenariusz lekcji z portalu Typ materiału: Scenariusz zajęć Święty Aleksy nigdy nie istniał. Jego postać zaczerpnęli z buddyjskich legend Indii ha­giografowie z Bliskiego Wschodu. W X w. opowieści o nim przybyły, za pośrednictwem Bizan­cjum, do Europy. W krótkim czasie zy­skały na kontynencie niesłychaną po­pularność, którą najlepiej wyraża ogrom utworów o świętym Aleksym lub ku jego czci. Stworzono wiele żywotów, kazań, pieśni i modlitw, pisanych za­równo po łacinie, jak i w językach na­rodowych, prozą lub wierszem – były to również dowody intensywnie rozwijają­cego się kultu tego świętego. Centrum tego kultu stał się wkrótce Rzym, a stamtąd przeniesiono go do Polski, w czym duże zasługi położył patron na­szej Ojczyzny i pierwszy nasz święty – Wojciech. Świadectwem jej popularno­ści jest zanotowany około potowy XV w. polski utwór wierszowany, zwany Le­gendą o świętym Aleksym. Złota legenda Najbardziej znanym zbiorem żywotów świętych jest Zło­ta legenda pióra włoskiego dominikanina, Jakuba z Voragine, napisana w II połowie XIII w. Zawiera ona niemal dwieście legend hagiograficznych o świętych czczonych w całej Europie. Jej popularność była ogromna, tłuma­czono ją na niemal wszystkie języki europejskie i wyda­wano wielokrotnie przez kilka wieków – pod względem liczby wydań przegrywa tylko z Biblią. Termin „legenda” oznacza w języku łacińskim to, co powinno zostać przeczytane. Okre­ślano tak pierwot­nie teksty przezna­czone do odczyta­nia podczas obrzę­dów (np. tzw. pa­sje, czyli literacki opis śmierci mę­czenników, odczy­tywany w rocznicę ich śmierci). Z cza­sem termin „legen­da” nabrał nieco innego znaczenia i zaczął oznaczać po prostu pełną cudów i niezwykło­ści opowieść, nie­koniecznie nawet z życia świętych. Legenda o świętym Aleksym to dzieło anonimowego autora będące przykładem średniowiecznej twórczości hagiograficznej. Polska wersja utworu powstała w piętnastym wieku. Na podrzucamy streszczenie wraz z opracowaniem tego niezwykle ważnego utworu. Przeczytaj albo posłuchaj. Legenda o świętym Aleksym - streszczenie lektury - posłuchaj podcastu. To materiał z cyklu DOBRZE POSŁUCHAĆ. Lektury szkolne To view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video Spis treściLegenda o świętym Aleksym: najważniejsze informacjeLegenda o świętym Aleksym: streszczenieLegenda o świętym Aleksym: opracowanieLegenda o świętym Aleksym: dla ambitnych „Legenda o świętym Aleksym” to utwór, którego polska wersja powstała w piętnastym wieku. Jest przekładem tekstów łacińskich opartych na średniowiecznej literaturze hagiograficznej, czyli opisującej żywoty świętych. Łączy dwa gatunki literackie: kazanie i poemat. Potwierdza to zresztą jego budowa, która składa się z trzech członów: części zapowiadającej, wezwania do Boga i właściwego opowiadania. Autor polskiego przekładu tej legendy jest anonimowy. Do dziś nie wiadomo, kto stworzył dzieło, choć spekuluje się, że autor był Polakiem pochodzącym z Mazowsza. Świadczy o tym rzekomo zawarty w utworze dialekt, o czym można się przekonać, oglądając jedyny zachowany rękopis. Jest on przechowywany w Bibliotece Jagiellońskiej. Może będziesz miał okazję tam zajrzeć. Głównym bohaterem utworu jest Aleksy. Opowieść o tym niezwykłym człowieku powstała w Syrii, gdzie praktykowano ascezę wśród pustelników i pątników. Nie wiesz, czym jest asceza? Nie szkodzi! Zostań z nami do końca i wysłuchaj albo przeczytaj opracowanie. Wszystko ci wyjaśnimy, a nawet więcej. Zbierzemy w całość najważniejsze fakty, żebyś mógł przyswoić niezbędny materiał w bardzo łatwy sposób. Legenda o świętym Aleksym: najważniejsze informacje „Legenda o świętym Aleksym” powstała w Syrii w czasach średniowiecza. Jest to epoka, która rozpoczęła się upadkiem Imperium Rzymskiego. Jeśli wierzyć źródłom, było to w roku czterysta siedemdziesiątym szóstym, ale w Polsce za początek średniowiecza uznaje się rok dziewięćset sześćdziesiąty szósty. Koniec epoki jest datowany na rok tysiąc czterysta dziewięćdziesiąty drugi, czyli czas, w którym Krzysztof Kolumb odkrywa Amerykę. Spróbuj zapamiętać te daty. Cechą charakterystyczną tej epoki było ogromne przywiązanie społeczeństwa do duchowieństwa. Osoby duchowne były tak samo ważne, jak cesarz. Miały wpływ nawet na sytuację polityczną danego kraju. Zamiłowanie ludzi do Boga i spraw duchowych sprawiło, że za język urzędowy wielu krajów uznano łacinę, a filozofia, kultura i sztuka miały charakter uniwersalny. Były po prostu wspólne. W czasach średniowiecza tworzono wiele utworów religijnych opisujących żywoty świętych. „Legenda o świętym Aleksym” to tylko jeden taki przykład. Równie popularną postacią był Franciszek z Asyżu, którego życie też będziesz omawiał na lekcjach. Akcja „Legendy o świętym Aleksym” toczy się na przełomie czwartego i piątego wieku w Rzymie. Czas obejmuje głównie życie bohatera: narodziny, ślub oraz tułaczkę po świecie, która zapoczątkowała jego żywot jako świętego. Najstarsza zachowana wersja tej opowieści pochodzi z roku tysiąc czterysta pięćdziesiątego czwartego. Jest polskim i nie całkiem kompletnym przekładem wersji łacińskiej, którą stworzył prawdopodobnie jeden z duchownych pochodzących z Mazowsza. Rękopis nie zawiera jednak opisu rozpaczy rodziny i pogrzebu Aleksego, co odtworzono później na podstawie innych przekazów. Utwór został napisany stylem wierszowanym, a dokładnie ośmiozgłoskowcem, którego cechy charakterystyczne przedstawimy w podsumowaniu. Jak wspominaliśmy chwilę temu, akcja „Legendy o świętym Aleksym” toczy się głównie w Rzymie. Jednak nie jest to jedyne miejsce, do którego przeniesie cię ta opowieść. Oczami wyobraźni będziesz mógł zobaczyć także Laodyceię, Morze Śródziemne oraz wybrzeże Syrii. Czas akcji przypada na przełom czwartego i piątego wieku naszej ery, kiedy na tronie zasiadał cesarz Arkadiusz, a swój pontyfikat sprawował papież Innocenty pierwszy. Poemat, bo takim gatunkiem literackim określono to dzieło, jest opowieścią o dziejach Aleksego – syna bogatego Rzymianina, który porzucił swoje dotychczasowe życie, aby wędrować po świecie i pomagać biednym. Po latach tułaczki wrócił co prawda do domu, ale choć żył jak nędzarz pod schodami ukochanych rodziców, do dnia śmierci nie przyznał się do swojej tożsamości. Pewien, że kostucha już niebawem się o niego upomni, postanowił opisać swoje życie. Dzień jego pogrzebu był serią dziwnych zdarzeń. Dzwony w rzymskich kościołach biły same, a chorzy przebywający koło ciała żebraka nagle zaczęli zdrowieć. W ten sposób potwierdzono jego świętość, co zresztą nie było jedynym takim przypadkiem w średniowieczu. Opowieści o Aleksym, jak go niektórzy nazywali – Człowieku bądź Mężu Bożym, obiegły cały świat. Historię żywota świętego wiele razy przekładano. Była znana nie tylko w Syrii, ale też w Serbii, Bułgarii, Francji i we Włoszech. Do Polski dotarła dopiero około dwunastego wieku. Świadczy o tym patronat Aleksego nad jednym z kolegiackich kościołów. Niektóre źródła podają jednak dopiero wiek piętnasty. „Legenda o świętym Aleksym” jest ściśle związana ze średniowieczną twórczością hagiograficzną, czyli pismami o charakterze religijnym, które opowiadały żywoty świętych. Budowa utworu jest specyficzna, ponieważ łączy w sobie cechy zarówno poematu, jak i kazania. Została skonstruowana w taki sposób, aby można było w niej wyodrębnić najbardziej interesujące dla czytelnika cechy charakteru świętego, takie jak skromność, ubóstwo, umartwianie się oraz pogardliwy stosunek do rzeczy ulotnych. Utwór charakteryzuje trzyczęściowy podział: na propositio, czyli zapowiedź poematu, invocatio będące wezwaniem do Boga oraz narratio, które jest właściwym opowiadaniem. Powtórzmy to raz jeszcze: propositio, invocatio i narratio. Twoi nauczyciele na pewno docenią, że pamiętasz takie szczegóły. Poza tym opowieść o świętym Aleksym została napisana ośmiozgłoskowcem, czyli popularnym w naszej poezji wierszem sylabicznym, bardzo często wiązanym w strofy. Jego budowę wykorzystywali inni twórcy tacy jak Mikołaj Rej, Jan Kochanowski czy Adam Mickiewicz. Wiersz sylabiczny był popularny również w średniowiecznej literaturze czeskiej i liryce łacińskiej. Jego format jest bardzo prosty. To ośmiozgłoskowy wers pozbawiony podziałów, z akcentem wyrazowym na samym końcu. Udało ci się zapamiętać pochodzenie i budowę „Legendy o świętym Aleksym”? Jeśli nie, nie przejmuj się. Przypomnimy to jeszcze raz na końcu opracowania. Czas teraz na dokładniejsze poznanie wybranych fragmentów. Legenda o świętym Aleksym: streszczenie Ważną częścią legendy jest inwokacja rozpoczynająca opowieść. Jest ona prośbą autora skierowaną do Mesjasza, aby ten pobłogosławił mu i dał należytą mądrość podczas opowiadania historii świętego. Dla ludzi żyjących w epoce średniowiecza takie prośby były bardzo istotne. Panowało bowiem przekonanie, że tylko Duch Święty może zapewnić łaskę oraz dać umiejętność wysławiania się. Modlitwa zapowiadająca to jednak dopiero początek tej niezwykłej historii. W początkowych wersach poznajemy rodziców Aleksego – matkę Aglijas i ojca Eufamijana. Mieszkają oni w Rzymie – mieście, które jest pełne symboli religijnych i stanowi dużą wartość dla Kościoła. Posiadany przez nich dwór jest pełen bogactw, ale nawet troska o biedotę i sieroty nie jest w stanie ukoić ich bólu z powodu braku dziecka. Aglijas jest uważana za bezpłodną. Mimo żalu w sercu, żyją zgodnie i szczęśliwie, prosząc Boga, aby ten pozwolił im cieszyć się rodzicielstwem. Żarliwe modły zostają wysłuchane i żona Rzymianina zachodzi w ciążę. Rodzi się im syn – Aleksy. Niesamowite, prawda? Udało się, mimo braku nadziei, ale to jeszcze nie koniec opowieści. Postaraj się zapamiętać imiona pierwszych bohaterów: Aglijas – mama Aleksego i Eufamijan – ojciec. Oczywiście jest też Aleksy, główny bohater, którego narodziny są dla rodziców prawdziwą niespodzianką. Jego dzieciństwa nie będziemy ci opowiadać, tylko od razu przeskoczymy do czasów młodości tego niezwykłego człowieka. Aleksy ma dwadzieścia cztery lata. Jest młody, ale za namową ojca zgadza się poślubić córkę cesarza – księżniczkę Famijanę. Choć do ożenku i związanej z tym odpowiedzialności mu daleko, nie umie się sprzeciwić woli ojca. Ślub Aleksego to w Rzymie bardzo duże wydarzenie. Błogosławieństwa parze udziela nie tylko cesarz, lecz sam papież Innocenty. Zapowiada się gorąca noc poślubna, ale wydarzeń, które mają zaraz nastąpić, nikt nie jest w stanie przewidzieć. Aleksy nie chce zakładać rodziny. Jego marzeniem jest życie w czystości i służba Bogu. Oczywiście nie mówi tego rodzicom, bo boi się ich reakcji. Zwraca żonie pierścień, który otrzymał w dniu ślubu, opowiada o swoich zamierzenia, a potem pakuje nieco rzeczy i znika. Famijana zdąży mu jeszcze przyrzec, że będzie się troszczyć o biednych i szanować starszych oraz tak jak mąż – służyć Bogu. Smutne, prawda? Wyobraź sobie, jak musiała się czuć dziewczyna porzucona w noc poślubną. Tułaczka Aleksego to kolejny fragment legendy, który będziesz omawiał na lekcjach. Spróbuj zapamiętać co nieco z podróży młodego Rzymianina. Aleksy odszedł, co spowodowało ogromny smutek wśród jego najbliższych. Tuż po zejściu z okrętu, którym odpłynął, rozdał zabrany wcześniej majątek ubogim, a sam postanowił żyć skromnie, wyrzekając się wszelkich dóbr. Poza tym modlił się gorliwie. Robił to nawet wtedy, gdy bramy kościoła były dla niego zamknięte, a mróz dawał o sobie znać bardziej, niż zazwyczaj. Któregoś dnia, gdy zupełnie się tego nie spodziewał, Matka Boska zeszła z obrazu i zaprosiła go do środka. Wieść o cudzie, który go spotkał, rozniosła się dzięki słudze kościelnemu. Ponieważ nie umiał on trzymać języka za zębami, Aleksy stał się sławny, mimo że sam tego nie chciał. Postanowił opuścić Laodyceię i wrócić do Syrii, gdyż odnaleźli go słudzy ojca, a nie chciał nikomu zdradzić swej tożsamości. Na szczęście nie został rozpoznany i mógł udać się dalej w swoją wędrówkę. Nie podróżował jednak zbyt długo, ponieważ los przywiał go z powrotem do Rzymu. Postanowił wrócić na dwór ojca, lecz w dość osobliwej formie. Zamieszkał jak żebrak pod schodami zrozpaczonych rodziców. Przez szesnaście lat, czyli aż do swojej śmierci, żył w poniżeniu, nierozpoznany przez bliskich. Ostatnim ważnym dla ciebie fragmentem jest choroba i śmierć Aleksego. Znajomość tego kawałka umożliwi ci zrozumienie, dlaczego nasz bohater został świętym. Złe traktowanie Aleksego mocno odbiło się na jego zdrowiu. Wiedział, że choruje i nie ma dla niego ratunku, dlatego, dopóki był przytomny, pisał historię swojego życia, aby stała się przykładem dla innych. Gdy zmarł, kartka z opisem żywota była w jego dłoni, ale nie można było jej wyjąć. Nikt nie wiedział, że mogła to zrobić tylko jego żona. Śmierć Aleksego zapoczątkowała serię dziwnych zdarzeń. Samoczynnie bijące w Rzymie dzwony kościelne nie były jedynym znakiem świętości żebraka. Liczne uzdrowienia osób przebywających przy ciele Rzymianina ostatecznie to potwierdziły. Pożegnalny list z jego ręki wyciągnęła Famijana. Dzięki niemu odkryto prawdziwą tożsamość świętego, a jego historia obiegła cały świat. To już koniec streszczenia fragmentów tej niezwykłej legendy, ale nie naszego opracowania. Teraz je utrwalimy, żebyś mógł przyswoić sobie najważniejsze fakty. Legenda o świętym Aleksym: opracowanie Z pewnością zdołałeś zapamiętać, że „Legenda o świętym Aleksym” to poemat oparty na twórczości hagiograficznej, który został napisany ośmiozgłoskowcem, czyli wierszem typowym dla dzieł średniowiecznych. Charakterystyczną cechą tego utworu jest narracja trzecioosobowa z nielicznymi epitetami, które nie mają wpływu na całokształt wiersza ani jego symbolikę. Głównym bohaterem legendy jest Aleksy – chłopak pochodzący z bogatej rzymskiej rodziny. Syn Aglijas i Eufamijana, pomimo posiadania żony i wszelkich dóbr materialnych, w wieku dwudziestu czterech lat postanowił służyć Bogu i prowadzić skromne żebracze życie. Wbrew pozorom nie jest bohaterem tragicznym. Był człowiekiem godnym podziwu i prawdziwym wzorem do naśladowania. W epoce średniowiecza jego osoba była bardzo popularna, ponieważ uważano, że życie doczesne jest tylko przygotowaniem do lepszego życia po śmierci. Pamiętaj, że Aleksy to typ średniowiecznego ascety, czyli człowieka żyjącego w ubóstwie i zgodnie z naukami zawartymi w Piśmie Świętym. Miał lekceważący stosunek do dóbr materialnych, potępiał ludzi pazernych na bogactwo. Był też pełen pokory i siły. Przebywając przez szesnaście lat na progu rodzinnego domu i żyjąc jak żebrak, nie zdradził swojej tożsamości. Ponadto uciekał od popularności, jaką przyniosła mu jego świętość. Stosunek Aleksego do życia to klasyczny przykład ars moriendi, czyli sztuki umierania, gdzie śmierć jest swojego rodzaju wybawieniem i przepustką do lepszego świata. Legenda o świętym Aleksym: dla ambitnych „Legendy o świętym Aleksym” nigdy nie zekranizowano, dlatego nie możesz obejrzeć tej niesamowitej historii w całości. Jeśli chciałbyś zobaczyć, jak wyglądało życie ascetów, odszukaj film dokumentalny o świętym Franciszku z Asyżu w reżyserii Krzysztofa Łukaszewicza. Możesz też sięgnąć po wersje fabularne. Jedna jest z roku tysiąc dziewięćset osiemdziesiątego dziewiątego, a druga z dwa tysiące drugiego. W tej nowszej grają znakomici aktorzy, między innymi Mickey Rourke i Helena Bonham Carter. Film otrzymał Złotą Palmę i nagrodę Davida di Donatello za najlepszą scenografię. Zresztą historia Franciszka z Asyżu przyda ci się do kolejnej lektury. Szkoła średnia, klasa pierwsza, jedna jednostka lekcyjnaTEMAT: Średniowieczny ideał ascety – Legenda o św. AleksymCELE LEKCJI: -OGÓLNY – refleksja nad średniowiecznym wzorcem ascety-OPERACYJNE – uczeń: -analizuje i interpretuje „Legendę o świętym Aleksym”-charakteryzuje Aleksego jako ascetę, umieszcza ten ideał w kontekście pozostałych wzorców osobowych-zna pojęcia: archaizm, asceza, hagiografia, teocentryzm-bierze udział w dyskusjiMETODY KSZTAŁCENIA:-metoda problemowa, heureza, elementy wykładu, dyskusjaFORMY ORGANIZACYJNE: - praca zbiorowa, praca indywidualnaŚRODKI I MATERIAŁY DYDAKTYCZNE:-tekst „Legendy o św. Aleksym”PRZEBIEG LEKCJII WSTĘP Nauczyciel inicjuje dyskusję o współczesnych idolach. Pyta uczniów kto dla nich jest wzorem i stawia problem, jaką idole pełnią rolę w społeczeństwie, możliwe odpowiedzi:-są uosobieniem marzeń, naśladuje się ich wygląd, sposób bycia, myślenia, motywują do określonego zachowania itd...Nauczyciel nawiązując do krótkiej dyskusji, przedstawia średniowieczne wzorce osobowe i krótko je charakteryzuje. Trzy wzorce osobowe – pełniły różne role w społeczeństwie feudalnym i były predestynowane do innych zadań: -Ideał władcy: np. Bolesław Chrobry-Ideał rycerza: np. hrabia Roland-Ideał ascety: np. św AleksyII OPRACOWANIENastępnie nauczyciel informuje że lekcja będzie poświęcona ideałowi ascezy i przedstawia informacje o utworze i wstępnie wyjaśnia termin:-Tekst anonimowy-Odwołania do Złotej legendy (XIII wiek- Jakub de Voragine )-Legenda pochodzi z XV wieku (kult świętych był bardzo popularny)Następuje ciche przeczytanie tekstu i uczniowie analizują treść wskazując na wyrazy niezrozumiałe (przypomnienie pojęcia archaizmu) i odpowiadają na następujące pytania:WYMIEŃ BOHATERÓW LEGENDY, KIM SĄ, UZASADNIJ ODPOWIEDŹ CYTATAMI• Św Aleksy „Ten się w lepsze przygodził”• Jego rodzice: Eufemijan i Aglijas „Eufamijan jemu dziano/ Wielkiemu temu panu,/A żenie jego dziano Aglijas/ Ta była ubostwu w czas”• Żona Aleksego: Famijana „Korej krolewnie Famijana dziano” WYMIEŃ MIEJSCA AKCJI:min:• Rzym- pałac Eufamijana „w Rzymie jedno panię było” • Zamorskie kraje „więc się na morze wezbrał”• Kościół „więc sam pod kościołem siedział” • Pod schodami pałacu „tu pod wschodem leżał”ZREKONSTRUUJ FABUŁĘ I ŻYCIORYS ALEKSEGO: 1. Rodzice Aleksego- bogaci i mocno wierzący proszą Boga o dziecko- ich modlitwy zostają wysłuchane2. Aleksy od dzieciństwa jest wyjątkowo pobożny i swoimi czynami oraz pobożnością znacznie przewyższa rodziców („ten był oćca barzo lepszy”) 3. Ślub Aleksego i Famijany- mężczyzna opuszcza żonę w dniu ślubu (nie konsumują małżeństwa) i wyrusza „służyć temu cożci jest w niebie”)4. Aleksy zabiera ze sobą kosztowności, płynie za morze, rozdaje bogactwo biednym5. Spędza czas pod kościołem jak żebrak6. Powraca do Rzymu, mieszka 16 lat pod schodami pałacu („każdy nań pomyje, złą wodę lał”), przed śmiercią pisze list o sobie7. W momencie śmierci same biją dzwony, ciało Aleksego wydobywa piękny zapach- ku niemu zmierzają papież, cesarz, kardynałowie, ale list z zamkniętej dłoni wydobywa żona (nagroda) Nauczyciel zwraca uwagę na to, że żywot Aleksego zawiera typowe elementy dla biografii świętych średniowiecznych. Wprowadza termin LEGENDY HAGIOGRAFICZNEJ, zaliczana do LITERATURY PARENETYCZNEJ (wychowującej), opowiada o życiu świętych, jest tekstem schematycznym, zawsze ten sam szablon pod który podkładano inne imiona, miejsca itdWYMIEŃ CECHY CHARAKTERYSTYCZNE POSTĘPOWANIA ALEKSEGO:-Życie w skrajnym ubóstwie- wyrzeczenie się dóbr materialnych-Życie w samotności, rezygnacja z bliskich-Umartwianie ciała (głód, chłód, niewygoda)-Przyjmowanie ze spokojem obelg od innychNauczyciel wprowadza pojęcie ASCEZY: rezygnacji z elementów życia doczesnego i umartwianie ciała dla wiecznego zbawienia (można wspomnieć o znanych ascetach np. św Szymonie Słupniku, św Kindze)Nauczyciel podejmuje z uczniami rozmowę nt słuszności decyzji Aleksego: czy była sprawiedliwa wobec jego bliskich? Dlaczego dziś dla nas ten problem jest dyskusyjny a nie był taki w średniowieczu?( nawiązanie do światopoglądu, przypomnienie pojęcia teocentryzmu). Następnie prosi uczniów o zestawienie wzorca ascety z rycerzem i królem oraz o odpowiedź na pytanie: dlaczego te trzy wzorce były tak popularne w średniowieczu? (własne refleksje uczniów).III PODSUMOWANIEUczniowie biorą udział w krótkiej dyskusji:Dlaczego w średniowieczu asceza cieszyła się tak wielką popularnością? a następnie piszą na ten temat notatkę. mgr Karolina Orłowska Spis treści Życiorys i biografia św. Aleksego Patron Fakty z życia Kult Życiorys i biografia św. Aleksego Św. Aleksy nazywany również Człowiekiem Bożym przyszedł na świat ok. 360 r., zmarł w 411 r. Jest świętym kościoła katolickiego i prawosławnego. Patron Św. Aleksy jest patronem ubogich i żebraków. Modlą się do niego pielgrzymi i rybacy. Jest orędownikiem osób chcących wyzbyć się dumy oraz wyniosłości, a także zagrożonych trzęsieniem ziemi, suszą, złą pogodą, epidemią, plagą. Fakty z życia Przyszedł na świat w Rzymie w dobrze sytuowanej rodzinie patrycjuszy. Jego ojciec Eufemiusz pełnił funkcję senatora, matka nosiła imię Agleida (Agle). Rodzice Aleksego byli dobrymi i hojnymi ludźmi, chętnie wspierali biednych. Legenda o św. Aleksym mówi, że w jego domu zawsze były trzy stoły, które czekały na sieroty i wdowy, podróżnych oraz ubogich. Sam Aleksy miał być długo wyczekiwanym dzieckiem. Aleksy ożenił się z kobietą wskazaną mu przez rodziców. Zaraz po ślubie (przed nocą poślubną), nie uprzedziwszy o tym nikogo, uciekł z domu. Udał się w podróż morską do Ziemi Świętej. Następnie rozpoczął podróż do Edessy. Tam wiódł ubogie życie, żebrał, był ascetą, żywił się jedynie jałmużną. Mimo że sam niewiele miał, zawsze dzielił się z innymi. Zaczął też regularnie przyjmować Eucharystię. Żył tak przez 17 lat. Po tym czasie zdecydował się udać w podróż do Tarsusu. Statek, którym płynął dobijał również do portu w jego rodzinnej miejscowości. Aleksy pod wpływem impulsu zdecydował się na zmianę planów i wysiadł w porcie. Udał się pod dom rodzinny, by żebrać pod jego progiem. Przez kolejnych 17 lat mieszkał w niewielkiej celi pod schodami domu. Cały czas trwał w modlitwie, często odwiedzał rzymskie kościoły. Zmarł w 411 r. Przed śmiercią napisał list, w którym wyznał swoją historię. Zgodnie z legendą, kiedy odnaleziono ciało Aleksego, w ręce ściskał ów list. Z zaciśniętych dłoni mogła go wyciągnąć tylko jego żona. Owa legenda mówi również o tym, że w chwili jego śmierci w Rzymie rozdzwoniły się dzwony kościelne. Został pochowany w świątyni św. Bonifacego. Jego ciało wydzielało przyjemny zapach. Kult Kiedy w 1216 r. otwarto trumnę z jego ciałem, okazało się, że nie zaczęło się ono rozkładać. Jego kult był szczególnie silny w średniowieczu w Europie i Północnej Afryce. W XV w powstała Legenda o św. Aleksym. Kilka wieków wcześniej powstał syryjski tekst o jego żywocie. W Rzymie w XVII w wzniesiono bazylikę jego imienia. Jego wspomnienie przypada 17 lipca w kościele katolickim oraz 30 marca w kościele prawosławnym według kalendarza gregoriańskiego. Święty jest przedstawiany jako mężczyzna o długich włosach ubrany w ciemnozieloną sutannę (tradycja wschodnia). Znany jest również wizerunek świętego w ubraniu pustelnika (tradycja zachodnia). Przedstawia się go w czasie żebrania pod domem rodzinnym. Jego atrybutami są księgę, kij pielgrzyma, schody i zwój. Jest patronem kilku zakonów: braci aleksjanów, sióstr aleksjanek, Kongregacji Sióstr Najświętszego Serca Jezusa i Maryi. Podobne biografie i życiorysy Źródła Zdjęcie pochodzi z portalu Zdjęcie zostało wykorzystane na podstawie domeny publicznej. Źródło: Autor: nieznany.

legenda o św aleksym tekst